2024: Weer naar Marokko; deel 3

 

Dinsdag 6 februari

Een drukke dag vandaag. Eerst gaan we Ria (van Peter) feliciteren met haar verjaardag. We zijn uitgenodigd om dat aan het einde van de middag wat uitgebreider te vieren.                                                                                                                                                  Vervolgens gaan we op de fiets naar de stad. Eerst naar de schoenmaker om de schoenen van Wim op te halen. Elk jaar laat hij een paar schoenen restaureren door dezelfde man. Dat kost al jaren twee euro; Wim geeft hem al jaren drie euro, met een brede grijns tot gevolg. Zijn dag is weer goed. En dan naar de kleermaker, ook voor restauratiewerk aan een paar oude broeken. Een erg jonge knul nog die de zaak van zijn vader heeft overgenomen na diens overlijden. En een erg leuke knul, eigenlijk veel te leuk en slim om de hele dag in zo'n piepklein naaihokje te zitten.                                                                                                                            Dan op schoenenjacht: we hebben een bestelling binnengekregen van Piet uit Leerdam. Een paar babouches maat 46. Tafraout is beroemd vanwege deze Marokkaanse "sloffen". Er zitten talloze winkeltjes waar ze gemaakt en verkocht worden. Bij de eerste beste winkel vragen wij naar babouches maat 46. De man kijkt ons om aan of hij het in Agadir hoort donderen en begint vervolgens hard te lachen. Na lang zoeken komt hij met maat 45 aanzetten; die zijn te klein dus. Vervolgens verdwijnt hij om bij collega's de goede maat te zoeken. Uiteindelijk is de goede maat gevonden: 46, maar het kan ook in de buurt van 47 komen. Moet Piet maar een paar extra sokken aantrekken.                                                                                                                                            Na de jus pauze kopen we bij de bakker een doosje bonbons. Je kunt niet op verjaardagsvisite gaan zonder cadeautje. Bij Restaurant Harbaz halen we twee pizza's: kleine uitvoeringen waar we zelfs nog van overhouden. Lekkere pizza's overigens.          Na de pizza's gaat Wim nog even de cassette van het toilet legen. Je weet het tenslotte maar nooit met Marokkaanse pizza's. Aan het einde van de middag gaan we dus op verjaardagsvisite bij Peter en Ria, in de zon, op hun terras. Anne en Nel, ook al jaren campervrienden en vandaag hier aangekomen, zijn er ook. Het wordt een gezellige bijeenkomst. Met als hoogtepunt een salade van hobby-kok Peter. We begrepen van hem dat een kok pas tevreden is al de schalen leeggegeten zijn. Wat die salade betreft kan hij zeer tevreden zijn. 

Hier ergens hebben we de babouches voor Piet uit Leerdam gevonden.

Woensdag 7 maart

Het hoogtepunt van de week in Tafraout is de woensdag: de marktdag. In de loop van de ochtend wordt het een drukte van belang. Bijna heel Tafraout en omgeving is er te vinden, maar ook de camperplaats en de campings lopen leeg. Behalve het inkopen doen is het ook een sociaal gebeuren. Een ontmoetingsplek voor vooral mannen die elkaar al een week niet hebben gezien. Wij slaan weer van alles in, voldoende voor een week. We komen zelfs "onze" pindaman weer tegen. Hij is de enige die hier nog vers gebrande pinda's verkoopt. We worden herkent en hij haast zich om bij een collega een grote zak op te halen. Marokkanen kopen kleine zakjes; in die van ons kan een kilo die we voor de helft laten vullen. Ook dat moet voldoende zijn voor een week. Na de middag moeten we bij de kleermaker twee verstelde korte broeken ophalen. Hij is er nog druk mee bezig: wij gaan maar even aan de verse jus. Als we opstaan horen we "Wiem, Wiem!! Het blijkt onze kapper Abdu te zijn. Die is in blijde verwachting van Wim om zijn baard te fatsoeneren. Nou vandaag maar niet meer, maar morgen. Inshallah. Met de twee herstelde broeken zijn we om een uur of vijf terug bij de camper.                                                                                                                  Om een uur of acht gaat Wim met Egbert en twee Nederlandse buren op schorpioenen jacht. In het donker, grote stenen zoeken en die omdraaien. De buurman heeft een infrarode lamp en daarmee lichten die beestjes prachtig op. Na een paar kleintjes vinden we een mooie grote van zo'n zes centimeter. Helaas zijn de foto's het publiceren niet waard. Maar het was een avontuurlijke belevenis.  

Onze kleermaker.

Donderdag 8 februari

Een dag met vrij veel bewolking. Een beetje alles of niets: zonder zon is het fris, maar met zon erg warm.                                            De dag begint met afscheid nemen. Egbert en Ellie gaan terug naar het noorden, naar Aourir. En na Marokko gaan ze naar Portugal. Wij hebben ook vergelijkbare plannen, maar blijven voorlopig nog hier in Tafraout. Ook zwaaien we Peter en Ria uit: zij gaan naar de camper(werk)plaats van Momo voor wat spuitwerk. We gaan ze morgen wel even opzoeken om het lange wachten wat te verzachten.                                                                                                                                                                                                      Dan is het tijd voor de kapper wat Wim betreft. Die kapper leeft zich helemaal uit. Op een vage handbeweging en de vraag "tout" is het antwoord "oui". Het resultaat is een aalgladde onderkant van het gezicht. Negenenveertig jaar geleden was dat voor het laatst. Onze zoon was toen één jaar oud en zijn eerste reactie op een vader zonder baard was "papa kop kapot". Vandaag maar even geen foto's van al te dichtbij.                                                                                                                                                                          Na de middag maken we samen een wandeling. In ons eigen, aangepaste tempo een bergwand op. Hoe hoger we komen des te meer we ons afvragen of we dit klimwerk nog wel leuk vinden. We hebben hier de afgelopen jaren alle uitdagingen wel bereikt en de fraaie vergezichten kennen we inmiddels ook wel. Het belangrijkste argument is echter het risico van vallen en buitelingen. De rotsen hier zijn vlijmscherp en de minste aanraking levert een schaafwond op. Of erger. Maar we klagen niet; er zijn genoeg andere wandelmogelijkheden die passen bij ons niveau.                                                                                                                                    En eindelijk is het er van gekomen, we hebben weer het spel Kubb gespeeld. Kees heeft tussen de campers een speelveld uitgezet. De eerste partijtjes gaan tussen de dames en de heren. En natuurlijk mag een Marokkaanse jongen die met de koeken van zijn moeder langskomt, ook mee gooien. 

Een bijzondere markering op de route van vandaag.

Vrijdag 9 februari

Een duidelijk mindere dag wat het weer betreft. De hele dag is het zwaarbewolkt en bovendien erg fris. In de ochtend maken we een wandeling door de stad. Gewoon wat rondslenteren, winkeltje in en uit. En er zijn heel veel winkeltjes hier, vooral zaakjes met levensmiddelen. Bij de meesten wordt je nog bediend maar er zijn inmiddels ook een viertal supermarktjes.                              Na het eten gaan we de camper in. Wobbie met de e-reader, Wim met een boek van Jan. We wachten op het noodweer dat voorspeld is: en dat is lang wachten. Ergens in de middag spettert het af en toe wat. En we worden getrakteerd op een paar flinke windvlagen die enorme stofwolken veroorzaken. Gelukkig vallen die nog enigszins mee in de hoek van het terrein waar wij staan. Om een uur of zes begint het serieus te regenen en opnieuw hard te waaien. Door de regen nu geen stofwolken meer, maar regengordijnen. Vooral die wind is lastig wat het tv kijken betreft. De schotel staat te zwiepen op het dak. En dat nou juist op de avond dat BVN een aardig programma heeft. 

Drie verschillende notenpersen. 

Zaterdag 10 februari

Het hoogtepunt van het jaar in Tafraout is het Amandelfeest: elk jaar eind februari/begin maart. Vandaag kwamen we erachter dat die feesten dit jaar op 23, 24 en 25 februari gehouden worden. Dit jaar wat eerder dus vanwege de ramadan die de tweede week van maart begint.                                                                                                                                                                                              De afgelopen nacht is er veel regen gevallen en bij het opstaan is het nog zwaar bewolkt. Maar in de loop van de ochtend breekt de zon door en lijkt het een stralende dag te worden. Op de wind na, die is stevig en fris. Waar we overigens nog weinig last van hebben tijdens de wandeling door de stad. Met Frank en Ria gaan we op zoek naar het "oude" ziekenhuis. Ria wil daar haar been nog een keer laten controleren. Maar hoe we ook zoeken, de ingang is niet meer te vinden: alles is hermetisch afgesloten. Ernaast staat een gloednieuw ziekenhuis, maar dat is nog niet ingericht. Het lijkt er op dat Tafraout het even zonder ziekenhuis moet stellen. Maar niet ziek worden dus hier.                                                                                                                                                      Terug in het centrum komen we langs juwelier Ali. En dan gaan de dames helemaal los: het hele assortiment oorbellen en ringen wordt nauwkeurig geïnspecteerd. De prijs is afhankelijk van het gewicht van het zilver. Ali heeft weer een goede dag.                  Daarna gaan we eten bij Restaurant Marrakech. Een compleet menu kost daar zo'n zeven euro vijftig per persoon. En de tajines zijn erg lekker daar. Maar zoals bij veel Marokkaanse restaurants, gaat het er vooral om het eten. Bij ons in Nederland wordt er behalve het eten ook prijs gesteld op een zekere aangename sfeer. En die is hier beduidend minder. Ook bij Restaurant Marrakech zit je niet echt gezellig te eten.                                                                                                                                                            Na de middag is het weer tijd voor de hamam: kunnen we morgen fris aan de zondag beginnen.                                                            Tot slot maken we nog een wandeling rond en over de camperplaats. Het is nog erg rustig overal, waarschijnlijk vanwege allerlei onzin geruchten dat het weer hier erg slecht zou zijn. Ondanks de regen van gisteravond en de frisse wind vandaag vinden wij dat nog wel meevallen.  

Juwelier Ali druk in de weer met ringen en oorbellen.

Zondag 11 februari

Voor vandaag staat er een wandeling op het programma. De marsleider van dienst, Tony in dit geval, heeft bepaald dat vandaag de "poeltjesroute" gelopen wordt. Een zo op het oog een wat vlakkere route door een vallei. Op de diepste punten van die vallei bevinden zich poelen met water. Met veel kikkers en bloeiende oleanders. Na enig dubben besluiten we om mee te gaan: we zijn met z'n achten. Het blijkt op deze route toch ook weer behoorlijk klimmen, waarbij Tony het tempo bepaalt en Wobbie de pauzes. Van een idyllisch landschap is helaas geen sprake. Het is in de vallei zo droog dat de poelen op de vingers van één hand zijn te tellen. En die er nog wel zijn hebben een vieze bruine kleur. De sporen van geiten en schapen die er komen drinken zijn duidelijk aanwezig. Maar ook bandensporen van voertuigen die hier water komen halen. Ook bloeiende oleanders zijn niet te bekennen: het aantal struiken lijkt elk jaar minder te worden. In één van de laatste poeltjes komen we toch nog kikkers tegen. Het lijken de laatste in het wild levende wezens in deze vallei die we zien.                                                                                                                          Na drie en een half uur wandelen zijn we terug bij de campers: we hebben er dan twaalf kilometer opzitten. Als oudste deelnemers hebben we ons danig geweerd.                                                                                                                                                        Aan het einde van de middag hebben we weer een afscheidsreceptie: Paul en Arendien reizen morgen verder. Wim is vorige week met hen en Egbert op schorpioenenjacht geweest en ze hebben vandaag meegewandeld. We zullen elkaar ongetwijfeld wel weer ergens tegenkomen.                                                                                                                                                                                        Tot slot gaan we maar weer uit eten bij Restaurant Harbaz. We zijn vandaag veel te druk geweest om zelf te koken. En ook de komende week krijgen we het druk: er zitten een aantal verjaardagen aan te komen.

Ria, Wobbie en Arendien ergens op de "poeltjesroute".

Maandag 12 februari

Een bloedhete dag in Tafraout. De temperatuur tikt in de middag de dertig graden aan, en dat wordt de komende dagen alleen maar hoger. Met de stijging van de temperatuur neemt ook het aantal campers hier toe. Vanochtend zeiden we tegen elkaar dat het nog erg rustig was in het Keteldal. Vanmiddag vond er een waren intocht plaats. Onder hen zijn Gerrie en Annie: die zijn in een week tijd van de Achterhoek naar Tafraout gereden. De Tafraout-clan is hiermee zo goed als compleet.                                        In de ochtend moeten we nog even naar de stad. We moeten aan het einde van de middag op verjaardagsvisite en daar kun je niet met lege handen aankomen. Er zit hier een bakker waar ze lekkere koekjes en chocolade hebben: een leuk doosje vol met een "melange" kost er één euro vijftig. En als we toch in de stad  zijn, dan ook maar aan de verse jus.                                                    De verjaardagsvisite aan het einde van de middag blijkt een diner. Tony, uit Oostenrijk en vijfenzeventig jaar geworden, heeft met zijn vrouw Annelies e.e.a. gründlich voorbereid. Met z'n zessen hebben we heerlijk gegeten en gedronken. En dik twee uur gezellig zitten kletsen: veel Duits met hier en daar wat Nederlands en Vlaams.

Tony vijfenzeventig jaar: een diner op zijn terras.

Dinsdag 13 februari

Een uitgesproken luie, lome dag. Ondanks wat sluierbewolking is het opnieuw een erg warme dag. Wim gaat eerst opzoek naar een Nederlandse buurvrouw ergens op het terrein. Zij, Anne, heeft gisteren een bericht in het gastenboek geplaatst met een vraag. De beantwoording middels direct contact is natuurlijk veel leuker. De camper, een kleine Laika, is snel gevonden en er worden allerlei wetenswaardigheden over het reizen in Marokko uitgewisseld. Leuke, onverwachte ontmoetingen: ook dat hoort bij het reizen in Marokko.                                                                                                                                                                                          Ergens in de ochtend gaat Wobbie met twee andere dames de stad in. Ergens in een steegje, diep verstopt, zit een soort naaiatelier waar een nog jonge Marokkaan ware kunstwerken uit zijn machines kan halen. Of en hoeveel de excursie gekost heeft horen we morgen.                                                                                                                                                                                            Aan het einde van de middag gaan we even naar de markt. We hebben een muziekboxje dat het begeven heeft: op de markt hebben ze iets alternatiefs. En hoewel woensdag de eigenlijke marktdag is, is er vandaag al volop bedrijvigheid. Ook de kraam met allerlei elektrische prullaria is al volop in bedrijf. En natuurlijk heeft hij een muziekboxje voor ons: made in China. Hopelijk hebben we voor zeven euro de verdere reis muziek in de camper die bij onze leeftijd past. 

De kraam waar onze nieuwe radio vandaan komt.

Woensdag 14 februari

De dag begint met een aubade: Dinie, van Kees, is jarig en daar moet voor gezongen worden. Dus met acht deelnemers, deels nog in de pyjama, op haar terras voor de camperdeur. De festiviteiten krijgen om vier uur een vervolg.                                                Vandaag is dus de echte marktdag. We gaan er samen met buurvrouw Anne (we hebben ook een buurman met die naam) naar toe. Het is hier op de markt echt zoeken naar groente en fruit van een beetje redelijke kwaliteit. Ook kopen we er een brander voor een gasflesje. Anne moet zuinig zijn met haar gasvoorraad en dan is zo'n gasflesje best handig. En voor zo'n gasflesje moeten we weer ergens anders zijn. Om bij te komen gaan we aan de verse jus. Het weer is fraai, in de stad is het druk vanwege de markt en op het jus-plein is het een gezellige boel. Na nog een windscherm voor de gasfles gekocht te hebben, gaan we terug naar de campers. Anne kan in het vervolg buiten de camper koken.                                                                                                                We hebben helemaal geen zin om te koken dus gaan we maar weer uit eten. Deze keer keer bij Snackbar Tifawin. Een eenvoudige maar voedzame maaltijd voor zeven euro samen. En nog lekker ook.                                                                                      De middag staat in het teken van de verjaardag van Dinie. Om vier uur begint de receptie bij haar op het terras. De afgelopen dagen zijn we bezig geweest met het verzinnen en realiseren van een origineel cadeau. Dat is dus een kussen geworden met daarop haar naam in het Nederlands en Arabisch. Vervaardigd in het atelier waarover we het gisteren al hebben gehad. Behalve voor Dinie hebben we ook kussens voor Jan en Pieta: die zijn onlangs jarig geweest. Overigens beginnen die kussens een soort rage te worden hier op de camperplaats. Er zijn al meerdere dames op het spoor gezet van de kussen-kunstenaar. Vooral oma's met kleinkinderen zijn erg enthousiast.                                                                                                                                                                  Om vier uur dus de receptie bij Dinie, met een terras vol genodigden. En met hapjes, drankjes, soep en wat niet al. Vanzelfsprekend een erg gezellige happening. Zo rond half acht, na de gezamenlijke afwas, begint het donker te worden en is de receptie afgelopen. En bereikt een ieder weer veilig de eigen camper. Het was weer en bijzondere dag. 

Jarige Dinie met de nieuwe rage in Tafraout: een kussen met je naam in het Nederlands en Arabisch.

Donderdag 15 februari

Voor vandaag staat er weer een fietstocht op het programma. Zoals elk jaar ook deze keer een rondje "gekleurde rotsen". Een groepje van zes deelnemers deze keer: Gerrie, Annie, Nel en Anne (de buurman) en wij dus. De rotsen liggen er nog steeds. Ze zijn een paar jaar geleden voorzien van een nieuwe verflaag. Waarschijnlijk goedkope verf want met name de kleur blauw begint al weer aardig flets te worden. We hebben het al eerder opgemerkt: over smaak valt niet te twisten. Maar het is elke keer weer een bizar schouwspel. We maken er een gezellige fietstocht van met de nodige pauzes. Met een waardige afsluiting op het terras van onze jus-man.                                                                                                                                                                                          Ondertussen is het op de camperplek een gaan en komen van camperaars die we kennen of eerder gezien hebben. Zo kwamen vanmiddag Henk en Marita even langs voor een begroeting. Elke Marokkoreis komen we elkaar wel ergens tegen: deze keer dus in Tafraout.                                                                                                                                                                                                                    Na de middagpauze gaan we naar de hamam. Vanwege het gebrek aan water zijn alle hamams drie dagen per week gesloten in heel Marokko. Het is één van de vele maatregelen om het dreigende watertekort in de hand te houden. Of het deels sluiten van de hamams veel zin heeft is maar de vraag: kun je er in het begin van de week niet heen, dan ga je toch aan het einde.                    Tot slot van de dag gaan we weer uit eten bij Restaurant Harbaz. Samen met Gerrie en Annie is dat nog even gezelliger dan met z'n tweeën. En zo is er weer een dag voorbijgevlogen. 

De fietsgroep van vandaag met op de achtergrond de "gekleurde rotsen". 

Vrijdag 16 februari

Leven in een camper betekent zo af en toe een boel getut. Allerlei zaken die thuis vanzelfsprekend zijn en waar je niets voor hoeft te doen, vereisen in een camper de nodige acties. Het vuile water moet eruit, drinkwater koop je in vijfliter flessen, een leeg gasflesje moet je ruilen, de cassette van het toilet moet op de bestemde plek geleegd worden enzovoort. Het is af en toe hard werken in en rondom een camper. Toch hebben we aan het einde van de ochtend nog tijd voor een wandeling. Een vlakke tocht langs één van de bergwanden door een palmenbos. Of wat daar nog van over is. De palmbomen die er nog staan worden op dit moment gesnoeid. Mannen snoeien en vrouwen verzamelen de bladeren. Die worden gebruikt om terreinen mee af te rasteren. Waarom om kale stukken grond een afrastering moet komen is ons niet helemaal duidelijk. Zeker niet om groente te verbouwen: daar is hier veel te weinig water voor.                                                                                                                                              Het zijn onze laatste dagen hier in Tafraout. We hebben besloten om komende maandag nog een keer terug te gaan naar de kust. Deze dagen staan dus in het teken van afscheid nemen. Gisterochtend al van Peter en Ria, die richting het noorden reizen, vanmiddag van Rob en Wil. Zij gaan morgen verder Marokko in. Een afscheid bij hen op het terras onder het genot van een hapje en drankje.                                                                                                                                                                                                                    Zij staan vlakbij de plek waar ook een groep Nederlanders is neergestreken: Endless on Wheels, van Peter en Myran. Elke week op vrijdag om vier uur verschijnt er een vlog van hen op Facebook. Vorig jaar waren wij te gast in hun wekelijkse rubriek "Gluren bij de Buren". Het weerzien is allerhartelijkst. Zij blijven hier tot en met zondag; we komen elkaar vast nog tegen hier.            Morgen en overmorgen een vervolg van de afscheidstournee.

Afscheid van Wil en Rob.

Zaterdag 17 februari

Aanstaande maandag gaan we weer naar de zee, naar de camping in Sidi Wassay, waar we voor Tafraout ook al een paar dagen gestaan hebben. Een fraaie camping in een wat troosteloos dorp: een beetje in the middle of nowhere. Om wat voorraden aan te vullen gaan we vanochtend de stad in. Naar de supermarkt, de apotheek en de warme bakker: en we bereiden onze jus-man voor op ons aanstaande vertrek. We beloven om morgen nog een keer langs te komen.                                                                                      In de middag staat er een diner op het programma. Drie jarigen van de afgelopen periode, Jan, Pieta en Dinie, hebben acht man uitgenodigd om mee te gaan. We eten weer bij het "kippenrestaurant" Harbaz. Het wordt een middag vullend programma: erg gezellig en er wordt wat afgelachen. Onderling, tussen de deelnemers, maar ook met het personeel. We hebben op het punt gestaan om drie andere deelnemers jarig te verklaren om morgen weer met z'n allen te gaan eten.                                                        Terug bij de campers is het tijd voor een spelletje kubb: de Fransen spelen met stalen ballen, wij met houten knuppels.                  De laatste voorbereidingen vandaag voor het aanstaande vertrek zijn het vullen van de camper met water en het afrekenen met de was mevrouw. Wat het water betreft rijden er hier met een zekere regelmaat twee wagens met watercontainers rond. Een kwestie van aanhouden en de watertank wordt volgespoten. En dat kost omgerekend nog geen drie euro. Inclusief het vullen van een aantal vijfliterflessen die je er bij zet.                                                                                                                                                              Ook de was mevrouw rijdt hier dagelijks rond. Meestal om 's ochtends de vuile was op te halen en die in de avond gewassen en keurig opgevouwen weer terug te brengen. Dat kost één euro vijftig per kilo.                                                                                                Tot zover de huishoudelijke mededelingen. 

Er zit zelfs een viswinkel in Tafraout!

Zondag 18 februari

De dag begint met de nodige commotie. Er loopt hier al dagen een jonge dame rond in een dikke winterjas. Loopt langs alle campers en kijkt, zegt niets, blijft een tijdje staan en gaat naar de volgende camper. Geen enkele vorm van communicatie. Vanochtend om negen uur klonk er opeens een hoop geschreeuw. De jongedame werd achterna gezeten door een bewaker. Ze werd nogal hardhandig het terrein af gebonjourd. Waarbij ze zich zelf niet onbetuigd liet. We hebben geen idee over het hoe en waarom, maar het was een nogal gênante vertoning. Overigens zijn het aardige kerels die bewakers: vooral als ze 's avonds de 15 dirham (één euro vijftig) stageld op komen halen. Maar je moet er geen ruzie mee krijgen: ook dames niet.                                  Wij gaan nog maar eens wandelen samen; een rondje achterland en via een doolhof van steegjes terug de stad in. Voor de laatste keer drinken we verse jus en nemen alvast afscheid van onze vriend. Van hem moeten we volgend jaar zeker tergkomen.  Er lopen veel Nederlanders in de stad, waarschijnlijk vanwege de groep van Endless on Wheels. Het lijkt Apeldoorn wel: daar lopen ook veel Nederlanders. En we komen Thole en Everdien tegen op het jus- en koffieplein. De begroeting is weer hartelijk maar wat summier. Everdien is wat ziek geweest de afgelopen dagen. Enige afstand houden is dan het devies, je weet tegenwoordig maar nooit.                                                                                                                                                                                          Ergens in de middag gaan we naar de groenteboer. Eén van de vele hier, maar deze hebben Peter en Ria ons geadviseerd. Wobbie heeft al een halve wasbak vol gestopt als de eigenaar er bij komt. Dat wat in de bak zit verkoopt hij niet aan ons, dat is niet vers meer. Om vijf uur krijgt hij verse groente en fruit binnen, dan moeten we terugkomen. We zijn helemaal beduusd.            Maar voor we daar weer heen kunnen moeten we eerst naar een receptie. Georganiseerd door Pieta en Jan met de smoes dat we allemaal één dezer dagen vertrekken uit Tafraout. Een soort afscheidsreceptie dus. En daar moet op gedronken worden, en gegeten. Ze hebben van alles klaargemaakt en we hebben het er goed van genomen. Het was uiteraard weer een bijzondere bijeenkomst: veel gelachen, gekletst en heerlijk gegeten en gedronken.                                                                                                        Tot slot van de dag moeten we natuurlijk nog naar de groenteboer: een fietstocht in het donker. En was het vandaag erg rustig in de stad, vanavond was het er gezellig druk. Vooral veel vrouwen en kinderen en groepjes jongelui. Een erg gezellige sfeer. Kennelijk begint het leven hier pas echt als het donker wordt. De groenteboer, een geweldige vent, heeft zijn woord gehouden: de hele winkel ligt vol met verse spullen. Ook met groenten die je hier niet veel ziet zoals slabonen en broccoli. We slaan een ruime voorraad in want zulke mooie groente hebben ze niet in Sidi Wassay, waar we morgen weer heen gaan.                                                Om een uur of acht is de camper bijna helemaal ingepakt. Morgen dus terug naar de kust: toch altijd weer een beetje spannend.

Oud en nieuw in één beeld gevangen.

Maandag 19 februari

Een reisdag dus vandaag, op naar Sidi Wassay. Maar niet nadat we een afscheidstournee hebben gehouden. Een aantal bekenden zullen we zeker onderweg nog een keer tegenkomen. Van weer anderen is dat nog niet zeker. En verder is de gevleugelde uitspraak natuurlijk: tot volgend jaar in Tafraout, inshallah. Of dat er wat ons betreft van komt? We hebben nog geen idee, er zijn nog tien maanden om daarover na te denken.                                                                                                                                Even voor tien uur gaan we dan eindelijk op pad. De route is bijna hetzelfde als een paar weken geleden toen we in tegengestelde richting reden. Alleen rijden we deze keer vanaf Tafraout door de "Amandelvallei". Wat meer kilometers, maar een veel betere weg en een mooier landschap. Onderweg komen ons erg veel campers tegemoet, allemaal op weg naar Tafraout. Een goed teken denken we, hopelijk is het dan wat rustiger aan de kust. Het is altijd weer spannend om op een andere camping aan te komen; hoe vol cq druk is het er en zijn er nog mooie plaatsen beschikbaar. Maar we hebben geluk. Op de camping is het minder druk dan een paar weken geleden en in de rij waar we graag staan, zijn nog een paar fraaie plekken vrij. Met uitzicht op zee. En ook hier is het warm, de temperatuur zit dicht tegen de dertig graden aan. Maar een licht briesje uit de zee maakt het aangenaam. En natuurlijk komen we bekenden tegen: Marian en Otto die we een paar weken geleden hier ook al ontmoet hebben.                                                                                                                                                                                                                          Aan het einde van de middag wandelen we nog even langs het strand. Het loopt nog niet echt lekker omdat de zee nog te ver het strand op komt. Morgen maar een nieuwe poging.                                                                                                                                              Na het eten, verse boontjes van de groenteboer uit Tafraout, gaan we onder douche. Eén van de voordelen van deze camping zijn de heerlijke douches. En we hebben stroom en kunnen bijna alles tegelijk opladen.

Coördinaten: N30.05667, W9.68667

Het uitzwaai comité in Tafraout.

Dinsdag 20 februari

We hebben heerlijk geslapen de afgelopen nacht. Het is hier 's nachts doodstil, behalve dan het ruisen van de branding op de achtergrond. En dat maakt slaapmedicatie overbodig.                                                                                                                                        Helaas zijn de tijden van eb en vloed op dit moment niet gunstig als je van wandelen houdt. Om twaalf uur 's nachts en 's middags is het hoog water. Het wandelen in de ochtend is dan bijna niet te doen omdat je dan door het mulle zand banjert. Daar kwamen we vanochtend achter. We vertrokken om tien uur toen het nog enigszins meeviel, maar de terugweg was een ware survivaltocht. Na twee uur lopen en zeven kilometer op de stappenteller zijn we behoorlijk uitgeteld terug bij de camper.                Om bij te komen van alle inspanningen brengen we een deel van de middag door bij het zwembad. Waar Wobbie zelfs even het water in gaat.                                                                                                                                                                                                                Aan het einde van de middag gaan we maar weer eens aan de borrel. Deze keer op het terras van Marian en Otto. Hier, in Marokko, komen we elkaar altijd tegen in Sidi Wassay. Zo tot een uur of zeven kunnen we heerlijk buiten zitten, waarna de zon verdwijnt en het opeens fris wordt. Maar we hebben gezellig bij zitten kletsen.

Bijkletsen op het terras van Marian en Otto.

Woensdag 21 februari

Voor vandaag staat er een fietstocht op het programma. Van Otto en Marian hebben we een route gekregen die de moeite waard is. Want fietsen hier kost wel enige moeite. Tussen de camping en de dichtst bijgelegen stad, Massa zo'n tien kilometer verder, liggen een paar enorme heuvels. Met een elektrische fiets kan dat net. Tussen de zee en het "vlakke" land ligt een kilometerslange bergwand en daar, aan de landkant ligt een nieuwe weg. Midden tussen de talloze groene akkertjes door. Wat daar verbouwd wordt kunnen we niet meer achterhalen. Op de telefoon van Wobbie stond een app waarmee je deze planten kon opzoeken. Maar die telefoon hebben we niet meer. Overal komen we mensen tegen: op het land en op de weg. Met ezelskarren vol met geoogste producten. En overal wordt er gezwaaid en gebonjourd. Zoveel vriendelijkheid zijn we nog niet eerder tegengekomen in Marokko. Na twintig kilometer bereiken we het keerpunt: La Palmeraie de Massa. Een erg lux hotel/restaurant met zwembad waar we koffie drinken. Voor Marokkaanse begrippen een prachtige accommodatie. Een beetje afgelegen, dat dan weer wel. De weg terug fietsen we dwars door de lang gestrekte stad Massa. En ook hier winkels te over in alle soorten en maten. Je moet er alleen wel tien kilometer voor fietsen vanaf de camping: en dus ook tien weer terug. Inclusief die heuvels.        Het bijkomen van de fietstocht kan natuurlijk nergens beter dan bij het zwembad. Waar we verrast worden door Lea, vandaag hier aangekomen. Lea en Fred kennen we van het corona avontuur in maart 2020. We hebben samen vastgezeten op een grote parkeerplaats en uiteindelijk op dezelfde boot Marokko ontvlucht. Een avontuur dat we nooit meer zullen vergeten. De hernieuwde kennismaking was kort maar krachtig. Morgen aan het einde van de middag krijgt dat een vervolg. 

De enigen die niet terugzwaaiden vandaag waren de vogelverschrikkers.

Zelfs de vogels zijn hier vriendelijk: deze bleef keurig wachten tot hij op de foto stond.

Donderdag 22 februari

Het was vandaag veel minder warm dan de afgelopen dagen. Met nogal wat wind en sluierbewolking. Maar goed weer om te fietsen: we hebben de smaak te pakken hier. We gaan naar het natuurpark Souss Massa. Daar zijn we vorig jaar ook geweest. Van het beloofde wild-life op de informatieborden was toen niets te bekennen. En ook dit jaar is de oogst uiterst mager. Ergens heel ver weg zien we een groep van zo'n twintig vogels bij elkaar zitten. We herkennen wat lepelaars, zwarte ibissen en aalscholvers: het lijkt een soort voederplaats. En we komen meerdere reigers tegen. Op een enkele reiger na zit alles te ver weg om te fotograferen. En een reiger vinden we eigenlijk niet de moeite waard om op de foto te zetten.                                                      In het park staat een prachtig gebouw: het Ecomussee. Net als vorig jaar hermetisch afgesloten. En net als vorig jaar horen we van een gids dat het museum volgend jaar open zal zijn, inshallah. Het lijkt ons niet verstandig om volgend jaar speciaal voor dit museum naar Marokko te gaan.                                                                                                                                                                              Een aardige gids overigens. Hij heeft even niets te doen en wil best een foto van ons samen voor de ingang van het museum maken. Als tegenprestatie mag hij op de foto met Wobbie. Hij vond dat leuker dan Wobbie.                                                                      Aan het einde van de middag gaan we weer op visite. Deze keer naar Lea en Fred. Zij zijn nog niet zo lang in Marokko, terwijl wij langzaam maar zeker aan de terugreis zijn begonnen. Bijzonder om elkaar juist hier weer te ontmoeten. We hebben elkaar drie jaar niet gezien, er is dus heel veel bij te praten. Erg gezellig.

Het Ecomussee van Souss Massa.

Voor het vervolg van dit verslag zie: 2024: Weer naar Marokko;  deel 4