2023: Marokko Deel 3

Donderdag 9 maart

Het is een bloedhete dag vandaag, veel te warm om te wandelen: dus gaan we fietsen. We gaan met Ria, Frank, Lia, Co en Gerrie naar het dorp Oumesnat, waar we samen anderhalve week geleden ook geweest zijn. De anderen willen ook de olijvenpers met de ezel zien. Als we er aankomen zit de deur op slot, er wordt nu even niet geperst. We besluiten om naar het museum te gaan: La Maison Traditionelle. We komen er dezelfde gids tegen die ons een paar jaar geleden ook rondgeleid heeft. De man kan prachtig vertellen over de historie van het gebouw en de gewoontes en gebruiken van vroegere tijden. In het Frans en Duits. De afsluiting vind plaats in een prachtig aangeklede salon. Lia wordt gehuld in de traditionele, vrouwelijke outfit van Tafraout en we drinken er thee. Al met al een zeer informatief programma met aan het einde een muzikale toegift op twee traditionele instrumenten. Op de weg terug gaan we toch nog maar even langs de olijvenpers. En die is alsnog gaan draaien. Met nog altijd dezelfde, rondjes lopende ezel. We willen wel wat versgeperste olijfolie kopen, maar dat kan niet. Voor zover wij het begrepen hebben is deze olijfolie enkel bestemd voor de inwoners van Oumesnat. Zo rond half twee zijn we terug bij de campers en hebben er weer een welbestede ochtend opzitten. 

Aan het einde van de middag gaan we nog even het dorp in. Het is er druk en her en der bespeur je een zekere opwinding vanwege de festiviteiten de komende dagen. En die beginnen vanavond al. Terug bij de camper horen we een paar enorme knallen. Op een groot vlak terrein achter de camperplaats vindt de aftrap plaats van het tiende Amandelbloesemfestival. Met muziekgroepen en het paardenspektakel "Fantasia". Een rij fraai uitgedoste ruiters op paarden die naast elkaar in galop het terrein oversteken en halverwege hun geweren leegschieten. Liefst tegelijk, wat een enorme knal oplevert, vooral in dit dal tussen de bergen. We hebben dit spektakel al vaker gezien, maar weten nog steeds de betekenis niet. Desondanks een leuk begin van het festival.

Thee drinken in La Maison Traditionelle.

Trotse ruiters van het "Fantasia" spektakel.

De opkomst van een muziekgroep tegen een prachtige achtergrond.

Vrijdag 10 maart

Gisteren een fietstocht, vandaag dus een wandeling, samen met Annie. Een paar dagen geleden hebben we de "witte stippen" route gelopen, vandaag die met de "rode stippen". Tot het moment dat er geen rode stip meer te bekennen is. Voor de vervolgroute gebruiken we onze fantasie. We nemen een pauze bij het nieuwe restaurant achter de camperplaats. Met een hoog gelegen terras met een fraai uitzicht. Maar daar is het nu veel te warm voor en er staan geen parasols. We vinden een plek in de schaduw aan de achterkant van het restaurant. De koffie en verse jus smaken er prima en de prijzen zijn er nog zeer aangenaam. Alleen met het afrekenen moet de ober nog wat handiger worden. 

Aan het einde van de middag gaan we weer het dorp in. Eerst om er te eten en daarna een rondje over het beursterrein en het grote plein. Leuk om er rond te slenteren en alles om ons heen te bekijken. Helaas wordt er weinig verkocht waar wij belangstelling voor hebben. Behalve dan een drietal prachtige armbandjes voor een kleindochter. We maken er foto's van: kan ze zelf de mooiste uitzoeken. Op het grote plein staat nu toch een eenvoudig podium, waar net een optreden begint van een groep mannelijke trommelaars en fraai uitgedoste vrouwelijke zangeressen. In Nederland heet dat een folkloristisch optreden. Tijdens het optreden komen we weer twee bekenden tegen, Henk en Marita uit Enter. De ontmoeting vonden we minstens zo leuk dan wat er op het podium gebeurde.

Annie en Wobbie op een terras.

Zaterdag 11 maart

Een erg warme dag vandaag, veel te warm om te wandelen of te fietsen. In de ochtend rommelen we wat rondom de camper, in een aangepast tempo. En in de middag gaan we onder de douche in de hamam. Deze keer een koude douche, het warme water hebben we vandaag niet nodig. Aansluitend doen we nog wat boodschappen in de "nieuwe" supermarkt. Voor zover boodschappen doen leuk is, kun je die nog net beste daar doen: overzichtelijk en heerlijk rustig.

Voor in de avond begeven we ons in het feestgewoel. En we moeten nog armbandjes kopen voor een kleindochter. We wandelen langs de talrijke kramen met streekproducten. Heel veel zalfjes, argaanolie, zeepjes, amelou, dadels enzovoort. Het is enorm druk op het grote plein. Maar we hebben het hele gebeuren wel eens uitbundiger meegemaakt. Deze keer ook geen "oud-Marokkaanse" spelletjes als zaklopen, koekhappen en spijkerpoepen. We hebben de indruk dat de afgelasting van de vorige editie, op het allerlaatste moment, er financieel flink ingehakt heeft en dat het dit jaar een tandje minder moet. We hebben nog een tijdje heerlijk op een terras naar de drukte zitten kijken. En ook nogal bijzonder, tijdens een optreden van het Tafraouts mannenkoor, schalt plotseling vanuit de moskee naast ons de oproep voor het gebed. Het koor maakt het couplet af, waarna de imam de oproep af kan maken. En er vervolgens een hele stoet op gang komt van moskeegangers. De mannen door de hoofdingang, de vrouwen hebben een eigen ingang.  

Fraai uitgedoste dames die hun spullen aan de vrouw proberen te brengen.

De flauwe grap "het ziet hier zwart van de vrouwen" is nog steeds van toepassing. 

Zondag 12 maart

We beginnen de dag met een eenvoudige wandeling: een ronde achter de camperplaats langs. Daar lijken steeds meer nomadententen te komen, waar deze morgen weinig leven in zit. Eén mevrouw met drie kleine kinderen en een boze hond: de geiten en de anderen zijn kennelijk de bergen in. Al met al een aardig rondje en we zijn op tijd terug voor het te warm wordt om te wandelen.

Op het terrein achter de camperplaats vindt er vandaag weer het traditionele kleiduivenschieten plaats. Na elk schot klinkt er een echo langs de bergwand. Niet alle honden vinden dat leuk. Er staan telkens vijf schutters op een rij die bij toerbeurt op een weggeschoten keramische, oranje "kleiduif" schieten: niet echt een kijksport. Ook hier veel minder groots opgezet dan in de andere jaren. Het spektakel is dan ook in de loop van de middag al afgelopen; geen idee wie er gewonnen heeft.

In het dorp is het erg rustig. Het beursterrein is bijna uitgestorven, de helft van de kraampjes staat al leeg, de rest is al aan het inpakken. Aan het einde van de middag moeten we aan de borrel. Gerrie heeft te veel wijn ingeslagen en dat ligt in de weg. Dus helpen we een handje het probleem op te lossen. Uiteraard is dat erg gezellig. Na de afloop hebben we geen zin meer om te koken, we gaan dus maar weer uit eten. Deze keer worden het twee pizza's. We kiezen allebei voor een mini variant. En die krijgen we niet eens helemaal op. Voor zeven en een halve euro ga je niet koken met dit weer.

Op de terugweg lopen we nog maar eens het grote plein over. En daar is het nu druk. Er zijn vrijwel geen attracties meer en op het podium hebben ze een bandje opgezet met Arabische muziek. Kennelijk wordt dit Amandelbloesemfestival afgesloten met een soort flaneerparade.  

Wandelen achter het terrein van de camperplaats.

Wandelen achter het terrein van de camperplaats.

Maandag 13 maart

Onze laatste fietstocht vandaag in Tafraout. Zoals ieder jaar hier een rondje Tahala, een dorp een eind verder. De eerste vijfentwintig kilometer gaat door de Amandelvallei, een prachtige route met mooie dorpen tegen de bergwanden geplakt. En heel veel schitterende huizen, maar allemaal hermetisch afgesloten. Het zijn waarschijnlijk vakantiehuizen van rijke Marokkanen uit de grote steden of uit Europa. Het dorp Tahala is het keerpunt van de route, daar gaat een andere weg terug naar Tafraout. Al met al een tocht van vijfenveertig kilometer waar we drie uur over doen, met de nodige pauzes onderweg.

Ergens in de middag besluiten we dat dit onze laatste dag is in Tafraout. We willen nog een paar dagen terug naar de zee. Dus zijn we opeens nog even heel erg druk. Er moet een gasflesje omgeruild worden, geld gepind worden, internettegoed op laten waarderen en de nodige boodschapjes gedaan worden. En we nemen afscheid van Ahmed, de man van de verse jus. Ria is er bij en dat maakt de communicatie wat makkelijker. Wim is zijn vriend die hem een paar jaar geleden een mooie jas gegeven heeft. Hij beent de zaak in en komt vol trots met die jas terug. We zijn helemaal verbaasd dat hij die jas nog heeft en niet verpatst heeft. Dat vinden we nou leuk weggeven als dat zo gewaardeerd wordt.

Terug bij de camper gaat het inpakken van start. We hebben hier bijna vier weken gestaan en in de garage is het een zootje. Tot slot maken we een afscheidsrondje, waarbij iedereen roept "tot volgend jaar hier in Tafraout". Of dat er van komt weten we nog niet; dat duurt in elk geval nog heel lang.

Een fraaie moskee ergens onderweg.

Onze laatste zonsondergang dit jaar in Tafraout.

Dinsdag 14 maart

Weer een reisdag vandaag dus. Rustig ontbijten, de laatste spullen inpakken en hier en daar nog even afscheid nemen. Om half tien gaan we rijden. Zoals we gekomen zijn, gaan we ook weer terug. Eerst de Col de Kardous over en dan een lange afdaling naar de grote plaats Tiznit. Een prachtige rit, ook vanaf deze kant bezien; we zien weer ander moois dan op de heenweg naar Tafraout. Bij Tiznit gaan we de mooie N1 op, richting Agadir. Tot de afslag naar Sidi Wassay, het vakantiedorp pal aan zee. Op de camping daar hebben we begin februari ook gestaan. Toen nog goed bezet, nu ruimte te over. Het hoogseizoen lijkt wat het campergebeuren betreft al voorbij. Het grote voordeel van een camping is voor ons de stroomvoorziening. Je kunt alle elektrische apparatuur gebruiken en van alles opladen zonder rekening te moeten houden met de inhoud van de huishoudaccu. En we hebben voor het eerst de nieuwe spanningsstabilisator aangesloten. Voor de specialisten: de inkomende spanning is 210V en dat ding maakt er kennelijk 220V van, wat de camper ingaat. Die 210V valt nog mee, mogelijk omdat het nu erg rustig is hier, maar die is regelmatig nog veel lager. We zijn in elk geval helemaal tevreden.

Aan het einde van de middag gaan we wandelen. Deze keer een eind langs het strand. Al met al zo'n vijf kilometer; niet te ver dan hebben we de komende dagen ook nog wat te doen. En dan tot slot nog even over het weer. Een prachtige dag, veel zon met wat sluierbewolking. Volgens een thermometer is het achtentwintig graden, maar met een windje uit zee is het prima uit te houden. Ook wat het weer betreft zijn we helemaal tevreden.

Coördinaten: N30.05667, W9.68667.

Heel veel meeuwen hier omdat een eind verder veel vissers zitten.

De zonsondergang vanavond.

Woensdag 15 maart

De dag begint bewolkt, het is twintig graden. Prima weer om de handen uit de mouwen te steken: we beginnen met de camper schoon te maken. In elke naad en kier zit een bruine laag stof. We zijn er samen knap druk mee. Voor de grote oppervlakken hebben we een adres in Agadir, waar we binnenkort langs komen. Tegen half twaalf is de klus geklaard. Precies op tijd want de zon breekt door en de temperatuur loopt snel op. 

In de middag gaan we weer wandelen langs het strand. Gisteren heen en terug vijf kilometer, vandaag meer dan het dubbele. Het is eb en het zand is hard langs de waterlijn en dat loopt heerlijk. Bijna aan het einde ligt het dorp Sidi R'bat. Ook daar is een camperplaats. Van Gerrie en Annie hebben we gehoord dat zij daar naar toe willen, en we zijn nu toch in de buurt dus gaan we er kijken. Een camperplaats waar we overigens zelf ook al eens gestaan hebben. Maar die camperplaats, naast het hotel, is helemaal leeg: het ziet er niet erg gezellig uit. Wij gaan aan de koffie in het restaurant van het hotel, daar zijn we hard aan toe. Helaas is het smakeloze prut, die weinig met koffie van doen heeft. En dat kost ook nog eens drie euro, onze duurste "koffie" tot nu toe in Marokko. Geen wonder dat er geen campers staan.

Op de terugweg wordt het fris. De zon is verdwenen; het aangename zeewindje van gisteren is erg fris geworden. Terug bij de camper hebben we er ruim elf kilometer opzitten, waarmee we voorlopig genoeg strand van Sidi Wassay gezien hebben. Voor morgen hebben we twee opties: één voor goed weer, en één voor "slecht" weer. In het eerste geval blijven we nog een dag, en anders vertrekken we.

Wobbie aan het werk: ik mocht even stoppen om een foto te maken.

Het strand van Sidi R'bat.

Donderdag 16 maart

Het is zwaar bewolkt als we opstaan en het miezert een beetje. Inpakken en wegwezen dus. We gaan terug naar Aourir, even voorbij Agadir. Onderweg komen we talloze tankstations tegen met allemaal voorzieningen om je auto, vrachtwagen of camper te laten wassen. We kiezen er één met een restaurant: met erg lekkere koffie wat het wachten wat aangenamer maakt. De totale rekening is zes euro. De volgende stop is bij een supermarkt. We kunnen kiezen uit drie grote: Marjane, Atacadao en Carrefour. We kiezen voor de laatste, een vrij nieuwe, fraaie supermarkt met daaromheen tal van kledingzaken en een Decathlon. Ze hebben er gebraden kippen in de aanbieding waar we dankbaar gebruik van maken. We blijven ons verbazen over de prijzen in deze grote supermarkten. Tot een paar jaar geleden nog relatief goedkoop, nu op het niveau van de Lidl in West Europa. Maar Agadir is een moderne stad: hoe hoger de prijzen, des te minder hoofddoeken bij de dames. 

Bij het oprijden op de camping in Aourir is de eerste die we tegenkomen Gerrie, net aangekomen uit Tiznit. Daar hebben ze kussens laten bekleden van hun camper. Die zien er keurig uit: en dat voor de prijs van een halve tank diesel. En we komen Ria en Frank weer tegen die hier een paar dagen geleden zijn neergestreken. En daarmee houdt het aantal bekenden op deze camping op. Want ook hier, zoals in Sidi Wassay, is de boel behoorlijk leeggelopen. Eén helft van de camping is al gesloten, de andere helft is zeer matig bezet. Aan het weer kan dat niet liggen. We zien de zon geregeld en het is behoorlijk warm.

De dag afsluiting vindt plaats op het terras van Gerrie en Annie. Voor morgen staat er weer een fietstocht gepland.

Coördinaten: N30.49475, W9.62374.

De camper wordt gewassen.

Vrijdag 17 maart

Ook deze dag begint bewolkt en het waait hard. Maar zoals bijna alle voorgaande dagen verdwijnen de wolken en de wind in de loop van de ochtend en wordt het opnieuw een mooie dag. De ochtend wordt besteed aan wassen. Het dak van de camper moet nog ontdaan worden van een bruine laag stof, en er moeten weer kleren gewassen worden. Het dak van de camper doen we zelf, de kleding wordt grotendeels gedaan door de wasmachine van de camping. Dat kost vier euro plus één euro: vier euro voor een "wasticket" en één euro contant aan de wasmevrouw. Omdat we een grote wasmachine nodig hebben. 

Na de middag staat er weer een fietstocht op het programma. Met Gerrie, Annie en Ria gaan we naar Taghazout. Wij zijn er al eerder geweest, voor Gerrie en Annie is dat al heel lang geleden. Net buiten Aourir maken we een tussenstop bij Bab Taghzout: een straat met uitsluitend winkeltjes en ateliers met kunstnijverheidsproducten. En soms echte kunst, naast de bekende Marokkaanse souvenirs. Geweldig om er rond de dwalen. En, misschien nog wel het leukste, je wordt er niet lastiggevallen door de verkopers. Heb je ergens interesse in, moet je de verkoper of kunstenaar zoeken. Het assortiment is erg groot: schilderijen, aardewerk, sierraden, meubelen, smeedwerk enzovoort. Het zijn weer de dames die de verleiding niet kunnen weerstaan ook hier een "aandenken aan Marokko" te kopen. Het vervolg van de route naar Taghazout gaat weer langs de zee, met aan de andere kant de vele hotels, waar steeds meer toeristen de zonneweides bevolken. In Taghazout belanden we eerst op het terras van Restaurant Panorama, inmiddels ons vaste koffie cq jus adres. Waarna we een rondje door het dorp lopen: het blijft een fascinerende plaats. En we komen er bekenden tegen: Henk en Marita uit Enter. We hebben elkaar voor het laatste gezien in Tafraout, een week geleden. Zoals Marita opmerkte: Marokko is niet zo heel groot.

Terug bij de campers, na vijfentwintig kilometer, gaan we evalueren bij Gerrie en Annie op het terras: daar schijnt de zon het langst. We zitten er tot half acht buiten. Dat had qua temperatuur nog wel langer gekund, maar we moeten nog douchen. De bedden zijn al verschoond en daar mogen we zelf niet ongewassen in vanavond.   

Tussen kunst en kitsch in Bab Taghzout.

Weer een toevallige ontmoeting, nu in Taghazout: deze keer met Henk en Marita.

Zaterdag 18 maart

Een zeer gevarieerde dag: fietsen, shoppen, eten en een afscheidsreceptie. Om te beginnen het fietsen. We gaan met Frank, Ria en Gerrie naar Agadir. Weer langs de de prachtige boulevard van Anza en het smerige industriegebied rondom de haven. Om tenslotte uit te komen bij de jachthaven aan het begin van de boulevard. En in die haven ligt de beroemde driemaster de Jack Sparrow. Het schip uit de film Pirates of the Caribbean met Johnny Depp. Na een reparatie kun je over een dag of vijf mee voor een tochtje á vijftien euro per uur. Maar zo lang blijven we niet meer in deze buurt. We fietsen weer de boulevard af en belanden opnieuw bij de supermarkt Marjane. Wij hebben niets nodig dus duiken we het restaurant in voor cappuccino. Dat duurt nogal omdat de kassa even niet werkt. Uiteindelijk zitten we aan die cappuccino, althans volgens de bedienende mevrouw. Volgens ons is het chocolademelk. Terug in het centrum van Agadir gaan we eten en nemen nog een kijkje bij de Uniprix. Daarnaast zit een handelaar met souvenirs. En als er iemand het spel van loven, bieden, weglopen en terugkomen kent, is het Gerrie wel. En met succes. Een vermakelijk schouwspel. Op de terugweg, een eindje voor de camping, zit een timmerman. Er staan een paar bontgekleurde houten voorwerpen voor de deur. We zijn benieuwd wat er binnen nog meer voor moois staat. De man spreekt wat Engels en is druk in de weer met de restauratie van een antiek houten bed. Via grootouders en ouders bij hem terechtgekomen. Waarop Wim vraagt of hij in dat bed ook gemaakt is, waarop Gerrie roept dat zijn ouders er toen doorgezakt zijn. De man schiet onbedaarlijk in de lach; het ijs is gebroken en het wordt een gezellige boel. Van het afvalhout knutselt hij allerlei "kunstvoorwerpen" in elkaar. Vogelhuisjes, omlijstingen voor klokken, miniatuurwaterputten, karretjes, noem maar op. We kunnen de verleiding niet weerstaan een vogelhuisje te kopen, evenals Gerrie. Vogelhuisjes die in de Efteling niet zouden misstaan. 

Na bijna vijftig kilometer zijn we terug op de camping, het is dan al half vijf. Hoog tijd voor de afscheidsreceptie. Ria en Frank vertrekken morgen. Zij gaan terug naar Europa. We hebben nog geen idee waar en wanneer we elkaar weer tegenkomen. Misschien wordt het opnieuw weer Marokko volgend jaar, of eerder ergens anders.

De Jack Sparrow uit Pirates of the Caribbean.

De vogelhuisjes van de timmerman in Aourir.

Zondag 19 maart

Vanochtend nemen we opnieuw afscheid, nu van Gerrie en Annie. Ook zij gaan langzaam maar zeker naar het noorden. De afscheidsreceptie, gisteren aan het einde van de dag, was dus onbedoeld ook voor hen. Wij gaan een wandeling maken, een eind achter de camping langs. Langs de bergkam en de droge rivierbedding. Een route die we vanaf nu de cactuswandeling gaan noemen. Fraaie struiken waar je overigens niet met je vingers aan moet komen. We komen een verdwaalde dromedaris tegen en her en der zitten Marokkaanse families te picknicken, een geliefde bezigheid op de zondag hier. 

Na de middag gaan we nog even fietsen. Eerst moet er geld gepind worden. Zoals vaker hier in Marokko op zondag, is bij twee banken het geld op. Gelukkig vinden we nog een derde bank waar één van de twee pinautomaten nog wel werkt. Het is zo wie zo handig om geld te pinnen op tijden dat de bank geopend is. Mocht er wat mis gaan dan kun je binnen verhaal halen of om raad vragen. Het komt een enkele keer voor dat er geen geld uit de automaat komt en er wel een bedrag van de rekening afgeschreven wordt. Voor zover wij weten wordt dat uiteindelijk wel gecorrigeerd, maar is een hoop gedoe. We fietsen nog even door naar het strand bij de "Duivelsrots". Daar is het druk; hele families hebben zich op het strand geïnstalleerd. Vanaf een bankje hebben we een mooi overzicht op het gebeuren. 

Op de terugweg gaan we het terras op van ons "smoothie" adres. Voor de laatste keer deze reis hier in Aourir. We hebben besloten om morgen weer verder naar het noorden te rijden. De smoothies vinden we een waardige afsluiting van het verblijf hier. 

Ontelbare struiken cactussen.

Eén van de twee campingpoezen: deze is helemaal gek van onze camper.

Maandag 20 maart

Vandaag dus verder omhoog en zo dicht mogelijk langs de kust. We vertrekken om half tien. Tenminste op onze horloges. Officieel is het hier in Marokko nog maar half negen. In het weekend is de klok een uur teruggezet in verband met de ramadan die deze week begint. Het is dus nu een uur eerder donker, waardoor moslims eerder mogen eten 's avonds. Wij houden "onze" tijd maar even aan: een uur vroeger of later maakt voor ons niet uit. 

De route van vandaag, ruim honderdvijftig kilometer, is weer prachtig. Het landschap verandert voortdurend met leuke stadjes en dorpen onderweg. We stoppen in het surfdorp Sidi Kaouki, waar we op de heenweg ook geweest zijn. De drie campings hier zijn behoorlijk bezet. We kiezen deze keer voor Camping Soleil Kaouki; je moet een beetje afwisselen. In tegenstelling tot de vorige camping hier, is deze eigenaar Ali een erg aardige vent. We worden hartelijk verwelkomt en hij is trots op de paar woorden Nederlands die hij kent. En we komen weer bekenden tegen: Gerrit, Feia en Johan. Alle drie Nederlanders, de eerste twee uit België, Johan woont in Spanje. 

In de loop van de middag maken we nog een wandeling: via het strand naar het "centrum" van Sidi Kaouki. Een paar restaurantjes, wat surfzaken en één supermarkt, dat is het wel zo ongeveer. We gaan er aan de verse jus. En die is niet te vergelijken met wat we gewend waren in Tafraout. Deze hier is meer aqua-jus: water met een geperste sinasappel er in. Van een buurvrouw mogen we een vork lenen om door te roeren.                                                                                                                                 O ja, als je van honden houdt moet je hier zijn. Honden in alle soorten en maten en in alle leeftijden. De puppy's ontwijken we zo veel mogelijk om niet in de verleiding te komen er één mee te nemen. We zijn benieuwd hoe dat vannacht gaat.

Coördinaten: N31.34788, W9.79546.

Zoals op bijna alle stranden in Marokko ook hier paarden en dromedarissen voor een ritje.

Dinsdag 21 maart

Zo tot een uur of twee vannacht hebben we honden gehoord. Hier op de camping zitten er een vijftal, die een roedel vormen: Indringers worden niet getolereerd. Die roedel honden werkt min of meer samen met een aantal katten hier. Ook zij bewaken hun territorium. Zo zagen we gisteren de katten achter twee verdwaalde puppy's aangaan. Zowel de katten als de honden worden gevoerd door camperaars. Die beesten gaan dus nooit meer weg van deze camping. Vandaag werden we verrast door twee nieuwe bezoekers: ezels. Ook die weten dat er bij de campers wat te halen valt. En krijgen ze niets dan komen ze het wel halen in de camper als ze de kans krijgen. De campingbaas is er niet blij mee want ze vreten ook de beplanting kaal. Hij jaagt ze weg door de hoofdingang, maar vijf minuten later zijn ze terug door een zijdeur.

Vanochtend hebben we een wandeling gemaakt langs het strand. Het was eb en het zand hard, dus dat wandelde heerlijk. Een prachtig breed strand overigens waar je weinig tegenkomt. Een enkele wandelaar, drie surfers en in de verte wat dromedarissen. Ook in de middag hetzelfde beeld. We zitten dan een poos op het strand. Het is er echt weer voor: warm maar met een windje uit zee prima uit te houden. Maar meer dan zand en golven is er eigenlijk niet te zien.

Onverwacht bezoek vandaag; daar hadden we niet op gerekend en hebben niets "in huis".

Woensdag 22 maart

Een dagje uit naar de grote stad Essaouira. We gaan met de camper, zo'n zesentwintig kilometer rijden vanaf de camping. Voor de nodige boodschappen gaan we eerst naar de supermarkt Carrefour. We zijn er om negen uur, Marokkaanse tijd, precies de tijd dat de winkel open gaat. Het is een Europese supermarkt, op de muziek na. Op de huismerken staat de Franse en Nederlandse tekst. En we ontdekken zelfs schappen met varkensvleesproducten. Maar die zijn wel heel erg duur hier. We doen het nog maar even zonder varkensvlees de laatste dagen in Marokko. Om de stad te bezoeken parkeren we de camper op de voormalige camperplaats langs de duinen. Overnachten mag er niet meer. Daarbij is Essaouira er niet campervriendelijker op geworden. Op vrijwel alle toegangswegen naar het centrum staan verbodsborden voor campers. Je moet er goed de weg weten om je camper dicht bij het centrum te kunnen parkeren. Vanaf de voormalige camperplaats is het zo'n drie kilometer lopen langs een mooie boulevard. We lopen eerst door de haven, waar net de verse vis binnenkomt. Het is er razend druk met visverkopers, viskopers, toeristen en er dikke meeuwen. Die laatsten worden met stokken verjaagd want ze jatten de vis uit je handen. 

Vervolgens maken we een zwerftocht door het centrum. Door stille steegjes en enorm drukke winkelstraten. Er is werkelijk van alles te koop, maar vooral spullen waar toeristen dol op zijn. En die zijn er veel, ook uit Nederland. Wij kopen nog wat spulletjes voor de kleinkinderen. En een paar stickers van dromedarissen. Frank, uit België, heeft ergens een deukje in zijn camper en om die te camoufleren wil hij er een sticker opplakken. Hij heeft tevergeefs heel Agadir afgezocht. En hier in Essaouira komen wij een stickershop tegen. Ook voor ons zelf hebben we een stickervel gekocht; of we die op gaan plakken weten we nog niet. Maar beter mee verlegen dan om verlegen. Voor een eenvoudige maar voedzame maaltijd hebben we een vast adres hier ergens op een verscholen pleintje met drie restaurantjes. Het is nog weer even zoeken maar we komen op de plaats van bestemming. Onder het eten kunnen we genieten van drie heel jonge katjes die zich uitleven op de souvenirs van een winkeltje.                    Terug bij de camper hebben we twaalf kilometer gelopen en om vier uur zijn we terug op de camping. Waar we eerst de noodzakelijke de corveewerkzaamheden gaan uitvoeren. De cassette van het toilet moet leeg, er moet water bijgevuld worden, en we rekenen alvast drie nachten af bij Ali de campingbaas. Hoeven we daar morgenvroeg niet meer achteraan en kunnen we zelf bepalen hoe laat we aan de volgende etappe gaan beginnen.

Verse vis die ter plekke, op straat dus, schoongemaakt wordt.

Eén van de drie kittens in de weer met souvenirs.

Donderdag 23 maart

Op naar het noorden, met na dik tweehonderd kilometer een tussenstop in Oualidia. We laten de route over aan de TomTom, maar dan zonder tolweg. Het wordt een afwisselende rit met mooie wegen, maar ook hele slechte stukken. Qua landschap hetzelfde, van prachtig tot erg saai. En eenmaal voorbij Essaouira wordt het steeds groener. Heel veel akkers met allerlei gewassen. Zo rond een uur of één zijn we in Oualidia, waar we op zoek gaan naar brood. En dat valt nog niet mee. Daar waar normaal volop brood wordt verkocht langs de weg, staat er nu helemaal niets. Ergens in een winkeltje hebben ze nog wat liggen. Volgens de winkelier wordt er geen brood langs de weg verkocht vanwege de ramadan. Op de camperparkeerplaats is het nog rustig. We vinden een mooie plek uit de wind. Hoewel dat niet echt nodig is, ook hier is het erg warm.

Natuurlijk maken we weer een wandeling langs het strand en de lagune. Het is er heel erg rustig. Een paar toeristen zijn op het strand bezig met een vismaaltijd en dat is het dan ook wel. Er zijn ook geen kinderen achter ons in de speeltuin: vrijwel alles is gesloten. Mogelijk dat er na zonsondergang weer wat leven in de brouwerij komt. Dan mogen moslims weer eten vanwege de ramadan. 

Een overnachting kost hier vier euro, zonder voorzieningen. Ergens staat een grote tank met water voor als de nood hoog is. Geen idee of dat extra betaald moet worden. En zo schijn je ook de cassette van het toilet te kunnen legen. Dat hebben we beide niet nodig vandaag. 

Omdat we Ali, onze tajinekoerier hier, nog niet gezien hebben, bellen we hem voor een bestelling. We hebben een erg oud kaartje met een telefoonnummer van hem. En dat werkt nog steeds. Zo tegen half zeven wordt de tajine bezorgd. Het smaakt weer voortreffelijk en het was deze keer wel erg veel. Hebben we morgen ook nog wat.

Coördinaten: N32.73240, W9.04411.

Voor tien euro per persoon kun je een boottochtje maken om flamingo's te spotten.

Vrijdag 24 maart

We verlaten het erg stille Oualidia. Op wat drukte op de camperplaats na, is er bijna geen mens te bekennen. Ook niet op het anders zo levendige plein achter ons. Via de tolweg stomen we verder naar het noorden. Ook op die tolweg is het erg rustig. Alleen rondom de grote steden Casablanca en Mohammedia is het wat drukker. Wij stoppen in de grote plaats Kénitra. Daar kun je kiezen uit twee campings. Op één van die twee zijn we nog nooit geweest: Camping International Mehdia. Gelegen in een luxe buitenwijk van Kénitra. Met een fraai zandstrand, een mooie boulevard en een hele grote, kermisachtige speeltuin. En tal van barretjes en restaurants. Het ziet er erg gezellig uit. Vooral als er mensen zijn: maar vandaag dus niet. Het is er uitgestorven want alles is gesloten. Het ziet er wat onwerkelijk uit. We denken dat ook hier de ramadan de oorzaak is. Al wandelend over de stille boulevard nemen we een drastisch besluit: we rijden morgen naar de haven van Tanger Med. We gaan terug naar Europa.

Nog even over de camping. Het is een enorm groot en fraai aangelegd terrein. Met een zwembad en elektra en water op bijna iedere plek. En nogal wat gebouwen die nu leeg staan. Zo is er ooit een supermarkt geweest en allerlei winkeltjes. Er zouden driehonderd campers kunnen staan, maar vandaag zijn het er niet meer dan vijfentwintig. Alles wekt de indruk dat het hele complex met hoge verwachtingen is opgezet. En die hoge verwachtingen zijn niet uitgekomen.

Coördinaten: N34.25890, W6.67497.

Onze plek op Camping International Mehdia.

Zaterdag 25 maart

Een lange, vermoeiende dag: maar we zijn terug in Europa! We zijn vanochtend om acht uur, Europese tijd, vertrokken uit Kénitra en reden na één kilometer tegen een wegafsluiting aan. Het gevolg was een forse dwaaltocht door Kénitra. Waar we overigens weinig van gezien hebben vanwege een erg dichte mist. Uiteindelijk belanden we op de tolweg en is het doorstomen naar de haven van Tanger Med. We zijn er rond half twaalf, waar we eerst de tickets voor de overtocht bij het kantoor van de bootmaatschappij op moeten halen. Daarna naar de politie voor een stempel van vandaag in de paspoorten als bewijs van vertrek. En tot slot bij de douane een vertrekstempel op een pasje met de campergegevens, ontvangen bij de binnenkomst in Marokko. Dat alles is binnen een half uurtje gepiept; we halen opgelucht adem. Maar dan begint de ellende pas, we moeten nog door de scanner. En daar staan vier lange rijen te wachten. Per keer kunnen er circa vijf voertuigen tegelijk gescand worden, afhankelijk van de grootte en eventuele aanhangers. Na twee uur sukkelen zijn wij aan de beurt: er wordt niets gevonden natuurlijk. En als toetje wordt er een hond door de camper gestuurd. Een aardige hond overigens die Wobbie enthousiast langs haar benen likt. Na dit alles is het wachten tot we de boot op kunnen. Die vertrekt om half vier, waarna we na een behouden vaart om vijf uur in Algeciras aanmeren. Waar de Spaanse politie er heel lang over doet om de paspoorten te controleren en de camper te inspecteren. 

We hadden al besloten hier in de buurt te overnachten. Zoals meestal doen we dat op een parkeerplaats van het erg grote shoppingcenter Palmones, zo'n tien kilometer van de haven. Na wat boodschappen bij de Lidl en Carrefour, gaan we uit eten bij McDonalds. Eén keer per jaar eten wij daar. Alleen in Palmones als we terugkomen uit Marokko. Voorgaande jaren kon je aanwijzen wat je wilde eten bij een juffrouw die dat vervolgens klaar ging maken. Nu moet je op een elektronische zuil intoetsen wat je wilt eten. Niet echt handig voor opa's en oma's. We hebben twee keer de hulp nodig van de juffrouw. We weten niet helemaal zeker meer wie de McFluppy en wie de McFlappy gegeten heeft. Maar beiden waren erg crispy en spicy.

Coördinaten: N36.18297, W5.43815.

Het is rustig op de boot.

Voor het vervolg van dit reisverslag zie: 2023: Marokko/Portugal deel 4